Spurt & svarað um fráveitu
Hvað er í skólpinu?
Í gegnum fráveitukerfið á höfuðborgarsvæðinu fer allt það sem sturtað er niður í klósett, vatn frá sturtum, baði, vöskum, þvottavélum og öðrum heimilistækjum sem nota heitt eða kalt vatn. Hitaveituvatn frá hitun híbýla er stór hluti skólpsins sem er frábrugðið skólpi víðast hvar erlendis. Í eldri hverfum borgarinnar tekur fráveitukerfið einnig við regnvatni og öðru vatni af yfirborði en á 7. áratugnum var farið að leggja tvöfalt kerfi og í þeim fer yfirborðsvatn aðrar leiðir til sjávar en skólpið.
Dælustöðvar, sem staðsettar eru víða við ströndina, sjá svo um að skila skólpinu í hreinsistöðvarnar við Ánanaust og Klettagarða þaðan sem því er dælt grófhreinsuðu um 4 kílómetra út á Faxaflóa.
Hvernig virka dælustöðvar?
- Skólpdælustöðvar dæla öllu skólpi til hreinsistöðva við Ánanaust og Klettagarða við venjulegar aðstæður.
- Yfirfallsdælur bætast við í mikilli úrkomu og þá fer útþynnt skólp á haf út.
- Stöðvist þessi búnaður opnar neyðarloka sem hleypir öllu skólpinu í sjóinn, rétt út fyrir fjöruborðið.
- Neyðarlokurnar eru til þess gerðar að skólp flæði ekki inn í híbýli fólks ef dælustöðvar bila/stöðvast. Fráveitukerfið er hannað með það í huga að skólp flæði frekar útí sjó heldur en inn til fólks.
Við eðlilegar aðstæður ráða stöðvarnar við að dæla öllu því skólpmagni sem í þær kemur. Í mikilli úrkomu eða hláku kemur fyrir að stöðvarnar ráði ekki við það magn sem kemur. Þá fara yfirfallsdælur í gang og er umfram magni af útþynntu skólpi dælt rúma 200 metra á haf út.
Er öllu skólpi innan þéttbýlis í Reykjavík safnað til miðlægrar skólphreinsunar?
Mat starfsfólks fráveitu Veitna er að það magn skólps innan þéttbýlis í Reykjavík sem ekki er safnað til miðlægrar skólphreinsunar sé a.m.k. <1%.
Hversu mikil mengun fylgir óhreinsuðu skólpi sem dælt er í sjó?
Margir þættir hafa áhrif á mengunina sem fylgir skólpi sem fer í sjó. Þar skiptir auðvitað magnið máli, hversu lengi það rennur í sjó, hversu blandað skólpið er hitaveitu- og yfirborðsvatni, veður og straumar í sjónum.
Hvað má gera ráð fyrir að mengun standi lengi yfir?
Saurgerlar fjölga sér illa eða ekki í vatni. Sólarljós brýtur niður saurgerla þannig að við væntum þess að saurgerlamengunin minnki hratt verði hennar vart. Veður hefur líka áhrif á hversu lengi mengunin varir.
Líftími saurkólígerla er áætlaður í klukkustundum. Miðað er við þann tíma sem gert er ráð fyrir að 90% af gerlunum sé dauður (T90).
Hver lætur vita þegar óhreinsað skólp fer í sjó?
Við sendum tilkynningar til Heilbrigðiseftirlits Reykjavíkur þegar skólp fer í sjó frá dælustöðvum okkar. Hægt er að fylgjast með stöðu neyðarlúga í fráveitusjánni og við setjum líka tilkynningar á vefinn og á Facebooksíðu Veitna.
Heilbrigðiseftirlit Reykjavíkur sér um vöktun á mengun á strandsjó. Niðurstöður mælinga þeirra er að finna hér.
Gefi mælingar Heilbrigðiseftirlits Reykjavíkur tilefni til að ætla að hætta sé á ferðum vegna mengunar sendir það frá sér viðvaranir.
Líftími kólígerla eftir árstíma
| Mánuður | Líftími gerla T90 |
|---|---|
| Janúar | 9 klst. |
| Febrúar | 8 klst. |
| Mars | 5 klst. |
| Apríl | 4 klst. |
| Maí | 3 klst. |
| Júní | 1 klst. |
| Júlí | 2 klst. |
| Ágúst | 3 klst. |
| September | 5 klst. |
| Október | 8 klst. |
| Nóvember | 9 klst. |
| Desember | 10 klst. |